A
A

Gablota 25

Okres napoleoński

Między 1795 a 1918 rokiem Polacy kilkukrotnie podejmowali próby odzyskania niepodległości. Pierwszą historyczną okazję zdawały się nieść ogarniające całą Europę wojny napoleońskie. Dlatego Polacy przystąpili do walczącego z Prusami, Austrią i Rosją cesarza Francuzów, licząc na to, że po jego zwycięstwie uda się odbudować Rzeczpospolitą. Ten zamysł tylko chwilowo i w niepełnym wymiarze udało się zrealizować poprzez ustanowienie przez Napoleona Księstwa Warszawskiego, którego istnienie nie trwało jednak długo, jedynie do roku 1815, gdy zastąpione zostało zależnym od Rosji, kadłubowym Królestwem Polski. Gablota ta ukazuje również wpływ stylu empire na uzbrojenie oficerskie, zgromadzone w pierwszej jej części – uderzające pod kątem bogatego zdobnictwa. Druga część to dwa polskie mundury i charakterystyczne dla wojsk polskich czapki o kwadratowym denku. Miały one znaczący wpływ na późniejszą modę wojskową i cywilną w Europie. Trzecia część to już nawiązanie do powstania listopadowego z 1831 roku. Są to pamiątki weteranów wojen napoleońskich, generałów Skrzyneckiego i Chłopickiego, którzy stanęli na czele powstańców.

1. Szabla paradna

1. Szabla paradna

Francja (?), między 1790-1815

Żelazo, drewno, mosiądz, złoto, kucie, trawienie, szmelcowanie, złocenie, odlewanie, rzeźbienie

Dar Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego, 1920

2. Pałasz dragoński oficerski z wytrawionym na głowni początkiem Ewangelii wg św. Jana

2. Pałasz dragoński oficerski z wytrawionym na głowni początkiem Ewangelii wg św. Jana

Polska, XVIII w. (głownia), pocz. XIX w. (oprawa)

Żelazo, mosiądz, skóra, drewno, kucie, trawienie, rytowanie

Z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego w Krakowie

3. Szabla oficerska z pochwą,

3. Szabla oficerska z pochwą,

Francja, między 1805-1811

Żelazo, damast skuwany, złoto, brąz, drewno, skóra, miedź, kucie, odlewanie, cyzelowanie, złocenie, wybijanie, rytowanie

Dar Władysława „Sefera Paszy” Kościelskiego, 1902

4. Szabla w typie

4. Szabla w typie "mameluk"

Francja (?), 1. poł. XIX w.

Żelazo, kość, złoto, kucie, trawienie, złocenie, wybijanie, szmelcowanie, polerowanie

Depozyt Akademii Umiejętności, 1886

 

5. Luksusowa kaseta z parą pistoletów pojedynkowych z zamkiem skałkowym wraz z wyposażeniem po Franciszku Ksawerym Starzeńskim (1769-1828)

5. Luksusowa kaseta z parą pistoletów pojedynkowych z zamkiem skałkowym wraz z wyposażeniem po Franciszku Ksawerym Starzeńskim (1769-1828)

Francja, Wersal, manufaktura Mikołaja Noëla Bouteta, 1804

Żelazo, srebro, złoto, drewno, mahoń, aksamit, mosiądz, alpaka, kucie, odlewanie, rzeźbienie, czernienie, wybijanie, rytowanie, cyzelowanie, inkrustacja, złocenie

WIĘCEJ W CYFROWYM KATALOGU MNK

6. Pistolet dwulufowy z zamkami skałkowymi po generale Stanisławie Gawrońskim (1784–1860)

6. Pistolet dwulufowy z zamkami skałkowymi po generale Stanisławie Gawrońskim (1784–1860)

Paryż, Francja (osada), Belgia, Liège (lufy), ok. 1750

Żelazo, drewno, srebro, drewno, kość, róg, kucie, odlewanie, cyzelowanie, rytowanie, inkrustacja

Pistolety darowane gen. Stanisławowi Gawrońskiemu (1784-1860) przez gen. Tadeusza hr. Tyszkiewicza (1774-1852)

7. Szabla saperów Młodej Gwardii Francuskiej

7. Szabla saperów Młodej Gwardii Francuskiej

Francja, Klingenthal, 1800-1815

Żelazo, mosiądz, kucie, odlewanie, cyzelowanie, trawienie, wybijanie

8. Para pistoletów z zamkiem skałkowych po generale Klemensie Kołaczkowskim (1793-1873)

8. Para pistoletów z zamkiem skałkowych po generale Klemensie Kołaczkowskim (1793-1873)

Włochy, Neapol, Real Fabbrica d’Armi, 2. poł. XVIII w.

Żelazo, drewno, miedź, złoto, róg, kucie, inkrustacja, wybijanie, złocenie, odlewanie, rytowanie

Z dawnej kolekcji Feliksa Ścibałły

9. Mundur po generale brygady Franciszku Maksymilianie Paszkowskim (1778-1856)

9. Mundur po generale brygady Franciszku Maksymilianie Paszkowskim (1778-1856)

Polska (?), 1812; Francja, Paryż, 1810-1814 (naramienniki); Niemcy, Drezno, pocz. XIX w. (kapelusz)

Sukno, srebro (guziki), metal (haftki), nić metalowa srebrna, nić metalowa złota, jedwab, filc, szycie, haft bajorkiem, aplikacja, zdobienie haftem, aplikacja

Dar Franciszka Paszkowskiego, 1923

 

na mundurze:

  • Szarfa oficera kawalerii narodowej koronnej

Polska, 1789

Nić metalowa srebrna, nić bawełniana, splot tkacki

Dar Henryka hr. Steckiego w 1911

  • Order Wojskowy Księstwa Warszawskiego Virtuti Militari III klasy

Polska, Warszawa, między 1808-1812

Złoto, srebro, rytowanie, lutowanie, sztancowanie, emalia

10. Orzeł z drzewca chorągwi wojsk Księstwa Warszawskiego według tradycji należący do generała Jana Tomickiego (1786-1847)

10. Orzeł z drzewca chorągwi wojsk Księstwa Warszawskiego według tradycji należący do generała Jana Tomickiego (1786-1847)

Polska, między 1807-1813

Mosiądz, srebro, złoto, odlewanie, cyzelowanie, złocenie, ażur

11. Czapka wicemundurowa wyższego oficera 3. pułku lekkokonnego litewskiego gwardii cesarza Napoleona I

11. Czapka wicemundurowa wyższego oficera 3. pułku lekkokonnego litewskiego gwardii cesarza Napoleona I

Polska lub Francja (?), 1812

Aksamit, nić metalowa złota, cekiny, płótno, szycie, zdobienie haftem

12. Czapka szeregowego 1. pułku lekkokonnego polskiego gwardii cesarza Napoleona I

12. Czapka szeregowego 1. pułku lekkokonnego polskiego gwardii cesarza Napoleona I

Polska (?), między 1807-1815

Sukno, skóra, sznurek, bawełna, miedź, pióra ptasie, pióra ptasie, szycie, repusowanie, złocenie, srebrzenie

13. Werbel dobosza Gwardii Narodowej Księstwa Warszawskiego

13. Werbel dobosza Gwardii Narodowej Księstwa Warszawskiego

Polska, Warszawa, między 1807-1812 i XX w. (sznury)

Drewno, farba temperowa, skóra, sznurek, metal, malowanie, formowanie, szycie

Dar Ireny Zaremby, 1990. Z kolekcji Andrzeja Zaremby w USA

14. Mundur paradny oficera 1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Napoleona I

14. Mundur paradny oficera 1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Napoleona I

Polska lub Francja, między 1807-1814

Sukno, nić metalowa srebrna, mosiądz, płótno, szycie, aplikacja, zdobienie haftem

Depozyt Akademii Umiejętności, 1907

 

przy mundurze:

  • Czapka oficera wyższego 1. pułku lekkokonnego polskiego gwardii cesarza Napoleona I

Francja, 1814

Sukno, tektura, skóra, nić metalowa srebrna, srebro, mosiądz, metal, szycie, aplikacja, zdobienie haftem, lakierowanie, tłoczenie, złocenie

Depozyt Akademii Umiejętności, 1896

15. Czapka oficera 3. pułku lekkokonnego litewskiego gwardii cesarza Napoleona I

15. Czapka oficera 3. pułku lekkokonnego litewskiego gwardii cesarza Napoleona I

Polska lub Francja (?), pomiędzy 1812-1814

Sukno, skóra, trzcina, nić metalowa srebrna, mosiądz, metal, szycie, aplikacja, lakierowanie, tłoczenie, złocenie

Depozyt Akademii Umiejętności, 1896

16. Dubeltówka z zamkami skałkowymi

16. Dubeltówka z zamkami skałkowymi

Francja, Paryż, warsztat Andrzeja Kownackiego, przed 1781

Żelazo, drewno, złoto, trzcina, kucie, szmelcowanie, rytowanie, złocenie, rzeźbienie

Z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego w Krakowie

17. Dubeltówka myśliwska z zamkami skałkowymi

17. Dubeltówka myśliwska z zamkami skałkowymi

Francja, Paryż, wytwórnia Armand rue du Roule a Paris, ok. 1814

Żelazo, srebro, złoto, drewno, kość, kucie, szmelcowanie, rytowanie, cyzelowanie, inkrustacja, odlewanie, złocenie, rzeźbienie

Z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego w Krakowie

18. Dubeltówka typu wender z zamkiem skałkowym o specjalnej konstrukcji z cyfrą Napoleona I na kolbie

18. Dubeltówka typu wender z zamkiem skałkowym o specjalnej konstrukcji z cyfrą Napoleona I na kolbie

Francja, Paryż, warsztat Jeana Le Page’a, 1810

Żelazo, złoto, drewno, kucie, szmelcowanie, złocenie, rzeźbienie, rytowanie, cyzelowanie

Z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego w Krakowie

19. Szabla kawaleryjska po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

19. Szabla kawaleryjska po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

Belgia, Liège, po 1830

Żelazo, damast skuwany, złoto, mosiądz, skóra, kucie, złocenie, odlewanie, wybijanie, cyzelowanie, trawienie

Dar Bronisławy z Ogończyk Sidorowiczów hr. Edmundowej Starzeńskiej, 1909. Ze zbioru Edmunda hr. Starzeńskiego

20. Szpada po gen. Józefie Chłopickim (1771-1854)

20. Szpada po gen. Józefie Chłopickim (1771-1854)

Francja, XVIII/XIX w.

Żelazo, brąz, złoto, masa perłowa, kucie, trawienie, złocenie, cyzelowanie

Z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego w Krakowie

21. Szabla z pochwą po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

21. Szabla z pochwą po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

Paryż, Francja, 1. poł. XIX

Żelazo, mosiądz, drewno, złoto, jaszczur, kucie, odlewanie, cyzelowanie, rytowanie, trawienie, złocenie

Dar Bronisławy z Ogończyk Sidorowiczów hr. Edmundowej Starzeńskiej, 1909. Ze zbioru Edmunda hr. Starzeńskiego

22. Szpada oficerska po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

22. Szpada oficerska po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

Belgia, między 1832-1839

Żelazo, brąz, skóra, kucie, odlewanie, cyzelowanie

Dar Bronisławy z Ogończyk Sidorowiczów hr. Edmundowej Starzeńskiej, 1909. Ze zbioru Edmunda hr. Starzeńskiego

23. Szpada oficerska po generale Janie Skrzyneckim (1787-1860)

23. Szpada oficerska po generale Janie Skrzyneckim (1787-1860)

Polska, pocz. XIX w.

Żelazo, srebro, brąz, heban, złoto, złocenie, kucie, odlewanie, trawienie, aplikacja, cyzelowanie, rzeźbienie

Dar Bronisławy z Ogończyk Sidorowiczów hr. Edmundowej Starzeńskiej, 1909. Ze zbioru Edmunda hr. Starzeńskiego

24. Para pistoletów z zamkiem kapiszonowym w kasecie z przyborami ofiarowana przez generała Marie Josepha de La Fayette'a (1757-1834) generałowi Józefowi Chłopickiemu (1771-1854) w 1830 r.

24. Para pistoletów z zamkiem kapiszonowym w kasecie z przyborami ofiarowana przez generała Marie Josepha de La Fayette'a (1757-1834) generałowi Józefowi Chłopickiemu (1771-1854) w 1830 r.

Francja, Paryż, manufaktura Jeana Le Page’a, ok. 1821 i 1830 (przeróbka na zapłon kapiszonowy)

Żelazo, drewno, skóra, mosiądz, złoto, drewno, czeczota, plusz, kucie, szmelcowanie, rytowanie, inkrustacja,

25. Pistolet z zamkiem skałkowym po generale Janie Skrzyneckim (1787-1860)

25. Pistolet z zamkiem skałkowym po generale Janie Skrzyneckim (1787-1860)

Niemcy, Remscheid, sygn.: Bocker & Hilger, ok. 1820

Stal, drewno, srebro, róg, kucie, szmelcowanie, inkrustacja, rytowanie, złocenie

26. Para naramienników Wodza Naczelnego po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

26. Para naramienników Wodza Naczelnego po gen. Janie Skrzyneckim (1787-1860)

Francja, Paryż, 1831

Nić metalowa srebrna, bajorek, sukno, tektura (podkład), mosiądz, szycie, aplikacja, emalia, złocenie, zdobienie haftem

Dar Bronisławy z Ogończyk Sidorowiczów hr. Edmundowej Starzeńskiej, 1909. Ze zbioru Edmunda hr. Starzeńskiego

PANOPLIUM NAD GABLOTĄ

PANOPLIUM NAD GABLOTĄ

  • Portret gen. Franciszka Paszkowskiego (1778-1856)

Polska, ok. 1816

Farba olejna, płótno

  • Karabin z zamkiem skałkowym wzór 1777, modyfikowany w 1805 r.

Francja, Manufacture d`Armes St. Etienne, ok. 1805

Stal, drewno, mosiądz, kucie, odlewanie

Dar Włodzimierza Tetmajera, 1914

  • Bagnet tulejowy do karabinu wz. AN IX

Francja, ok. 1805

stal, kucie, toczenie

Dar Janiny Korneckiej z Kowalskich, 1939

  • Karabin z zamkiem skałkowym wzór 1777

Francja, Manufacture d’armes de Saint-Étienne, przełom XVIII i XIX w.

Stal, drewno, mosiądz, kucie, wybijanie

  • Szabla kawaleryjska

Rosja, 1825

Stal, mosiądz, drewno, skóra, kucie, wybijanie, trawienie, odlewanie

Dar Janiny z Kowalskich Korneckiej, 1939

  • Szabla kawaleryjska

Rosja, 1828

Stal, mosiądz, złoto, drewno, złocenie, odlewanie

  • Orzeł na czapkę oficera 2 Pułku Mazurów

Polska, 1831

Miedź, srebro, złoto, sztancowanie, nitowanie, lutowanie, złocenie

  • Orzeł z drzewca chorągwi wojsk Księstwa Warszawskiego

Polska, między 1807-1813

Mosiądz, srebro, złoto, odlewanie, cyzelowanie, złocenie, ażur

  • Orzeł na kaszkiet oficera 2 Pułku Piechoty Liniowej należący do Juliana Czajkowskiego

Polska, Warszawa, między 1815-1831

Mosiądz, srebro, srebrzenie, sztancowanie

Dar Stanisława i Leona Czajkowskich, 1911

  • Szabla kawaleryjska

Rosja, XIX w.

Stal, mosiądz, drewno, skóra, kucie, wybijanie, odlew

Dar Janiny z Kowalskich Korneckiej, 1939

  • Szabla kawaleryjska oficerska z pochwą

Rosja, 1825-1850

Stal, mosiądz, drewno, skóra, kucie, wybijanie, rytowanie, odlewanie

Dar Janiny z Kowalskich Korneckiej, 1939

  • Karabin z zamkiem skałkowym wzór AN IX

Francja, Manufacture Imperiale de Mutzig, po 1805

Stal, mosiądz, drewno, kucie, wybijanie, odlewanie

Dar Edwarda Goldsteina, 1909

  • Karabin strzelców wz. 1807 z bagnetem

Austria, między 1800-1820

Stal, mosiądz, drewno, skóra, kucie, odlewanie, szycie