A
A

Gablota 15

Panoplium szlacheckie

Zwycięstwo wojsk polskich pod Wiedniem i napływ orientalnych zdobyczy silnie odbiły się na wyglądzie prywatnej dekoracyjnej broni szlacheckiej. Wiele typów uzbrojenia mającego swoją genezę w Turcji osmańskiej polska szlachta zaadaptowała jeszcze w wieku XVII, ale większość z nich przyjęła się na stałe dopiero w XVIII stuleciu i została uznana później za typ „narodowy”. Do najważniejszych z nich należały szable karabele, których kilka cennych egzemplarzy tworzy dekoracyjne panoplium szlacheckie.

1. Karabela z pochwą

1. Karabela z pochwą

Polska, ok. 1740

Żelazo, chalcedon, srebro, złoto, drewno, skóra, kucie, trawienie, inkrustacja, polerowanie, złocenie, zdobienie niellem

Przekaz z dawnego Muzeum Techniczno-Przemysłowego im. dra Adriana Baranieckiego w Krakowie

2. Karabela z pochwą

2. Karabela z pochwą

Polska lub Imperium Osmańskie, 1. poł. XVIII w.

Żelazo, srebro, drewno, skóra, złoto, chalcedon (?), kucie, cyzelowanie, inkrustacja, zdobienie niellem, złocenie

3. Buzdygan

3. Buzdygan

Polska, poł. XVIII w.

Drewno, aksamit, mosiądz, złoto, wycinanie, zdobienie niellem, szycie, odlewanie, złocenie

Z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego w Krakowie. Dar dr. Kazimierza Maślankiewicza, 1948

4. Buzdygan z dzirytem

4. Buzdygan z dzirytem

Polska lub Imperium Osmańskie, poł. XVIII w.

Żelazo, mosiądz, srebro, zdobienie niellem, rytowanie, złocenie

Z kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego, dar rodziny, 1903

5. Buzdygan z dzirytem

5. Buzdygan z dzirytem

Polska lub Imperium Osmańskie, poł. XVIII w.

Żelazo, srebro, złoto, złocenie, kucie, czernienie

Z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego w Krakowie

6. Ryngraf dewocyjny

6. Ryngraf dewocyjny

Polska, między 1770-1772 (?)

Miedź, farba olejna, rytowanie, malowanie

7. Karabela z pochwą

7. Karabela z pochwą

Imperium Osmańskie (?), XVIII w.

Stal damasceńska, złoto, srebro, chalcedon, skóra, drewno, kucie, repusowanie, zdobienie niellem, inkrustacja, wybijanie

Dar Pawła Tyszkowskiego, 1919

8. Karabela z pochwą

8. Karabela z pochwą

Imperium Osmańskie (?), Polska, XVIII w.

Żelazo, srebro, złoto, róg, drewno, skóra, kucie, zdobienie niellem, złocenie, polerowanie, inkrustacja, aplikacja, wybijanie, rytowanie

Dar Erazma Barącza, 1921

9. Karabela z pochwą

9. Karabela z pochwą

Polska, XVIII w.

Żelazo, aksamit, srebro, złoto, chalcedon, złocenie, repusowanie, wybijanie, rytowanie

Dar dr. Tadeusza Majewskiego, 1918

10. Ładownica

10. Ładownica

Saksonia lub Polska, ok. 1750

Drewno, skóra safianowa, mosiądz, złoto, srebro, złocenie, rytowanie, cyzelowanie, aplikacja

Z kolekcji Emeryka Hutten Czapskiego, dar rodziny Czapskich, 1903

11. Karabela z pochwą

11. Karabela z pochwą

Polska (oprawa), Imperium Osmańskie (głownia), ok. 1730

Żelazo, agat (?), chalcedon (?), złoto, srebro, nić metalowa srebrna, nić jedwabna, skóra, kucie, inkrustacja, rytowanie, zdobienie niellem, malowanie, zdobienie haftem

12. Szabla upamiętniająca poselstwo Stanisława Chomentowskiego do Turcji (1712-1714)

12. Szabla upamiętniająca poselstwo Stanisława Chomentowskiego do Turcji (1712-1714)

Persja (głownia), Imperium Osmańskie i Polska (inkrustacje), po 1780 (?)

Stal damasceńska, chalcedon, złoto, kucie, inkrustacja

Depozyt Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dar Aleksandry z Chomętowskich Borkowskiej (1828-1898) i dra Stanisława Chomętowskiego (1839-1881) z Warszawy, 1881

13. Ładownica z pasem

13. Ładownica z pasem

Polska, ok. 1740

Skóra (szagryn), drewno, srebro, aksamit, nić metalowa srebrna, jedwab, mosiądz, złoto, złocenie, repusowanie, wybijanie, nitowanie, aplikacja, zdobienie haftem, szycie

W XIX w. własność Lucjana Morelczewskiego, rotmistrza wojsk rosyjskich. W r. 1885 podarowana Stanisławowi Wysockiemu

14. Ładownica z pasem

14. Ładownica z pasem

Polska, 1. poł. XVIII w.

Drewno, skóra, mosiądz, srebro, nić metalowa złota, formowanie, złocenie, cyzelowanie, rytowanie, zdobienie niellem, aplikacja, haft kładziony, szycie

Dar Antoniego Sozańskiego, 1888

OBOK GABLOTY 15

OBOK GABLOTY 15

  • Partyzany Gwardii Szlacheckiej Augusta II

Saksonia, 1719 oraz 1733 lub XIX w.

Żelazo, drewno, nić, złoto, złocenie, kucie, rytowanie, złocenie

Z kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego, dar rodziny, 1903 oraz z dawnej zbrojowni Piotra Moszyńskiego

 

  • Armatka na lawecie

Polska, Kraków, XVIII w. (lufa), pocz. XX w. (laweta)

Brąz, drewno, stal, odlewanie, rytowanie, malowanie

Dar Klemensa Bąkowskiego, 1904. Lufa armatnia wykopana została na krakowskim Kazimierzu